Πολλοί δηλώνουν λάτρεις της, άλλοι φανατικοί κατακριτές της. Με αφορμή τον πρόσφατο τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ, το athlitikanea.gr γυρίζει πίσω τον χρόνο και θυμάται μαζί σας τη σύλληψη της ιδέας, την πρώτη εμφάνιση και όλες τις μεγάλες βραδιές της "ρώσικης ρουλέτας" του ποδοσφαίρου.
Οι ειδικοί λένε πως το ποδόσφαιρο είναι ένα παιχνίδι που ευνοεί τους επιθετικούς, καθώς ένα γκολ είναι αρκετό για να σβήσει κάθε λάθος τους από τη μνήμη των φιλάθλων και να τους χαρίσει τη δόξα και την αποθέωση. Αντίθετα αδικεί τους τερματοφύλακες, των οποίων μία και μόνο μόνο άτυχη στιγμή που θα κοστίσει ένα μοιραίο γκολ στη ομάδα τους μπορεί να διαγράψει πολλές περισσότερες εντυπωσιακές και σωτήριες αποκρούσεις, ακόμα και αυτές μιας καριέρας.
Η εκδίκηση των τερματοφυλάκων
Με βάση τα παραπάνω, ίσως δεν είναι τελικά και τόσο τυχαίο το ότι ένας Ιρλανδός γκολκίπερ ήταν αυτός που πριν 115 χρόνια σκαρφίστηκε για πρώτη φορά το περίφημο “πέναλτι” αφού στη διαδικασία αυτή, ο τερματοφύλακας δεν έχει τίποτα να χάσει. Αντίθετα έχει τη μεγάλη ευκαιρία να αναδειχθεί σε ήρωα μιας αναμέτρησης. Στα πέναλτι οι παίκτες που σουτάρουν είναι αυτοί που έχουν τα βαριά πόδια, αφού γνωρίζουν ότι ένα άστοχο χτύπημα μπορεί να στερήσει έναν τίτλο ή μια πρόκριση από την ομάδα τους και να τους φορέσει την ταυτότητα του μοιραίου.
Ο φετινός Μάιος ήταν μια χαρακτηριστική περίπτωση των όσων μόλις περιγράψαμε. Στον τελικό του Κυπέλλου Αγγλίας ο Γιανς Λέμαν, που είχε φτάσει ακόμα και να παίζει αναπληρωματικός του Αλμούνια στους κανονιέρηδες, απέκρουσε το πέναλτι του Πολ Σκόουλς και χάρισε το δέκατο FA Cup της ιστορίας της στην Άρσεναλ, κλέβοντας τους τίτλους των πρωτοσέλιδων στην Αγγλία.
Λίγες μέρες αργότερα, ήταν η σειρά ενός άλλου “παρεξηγημένου”, του Γέρζι Ντούντεκ, θεωρούμενου από πολλούς ως και ο πιο αδύναμος κρίκος της Λίβερπουλ, να κλέψει την παράσταση και να κερδίσει τη δικιά του βραδιά δόξας, οδηγώντας τους κόκκινους στο θρίαμβο επί της Μίλαν και στην επιστροφή στην κορυφή της Ευρώπης, ύστερα από 21 ολόκληρα χρόνια. Ο Πολωνός γκολκίπερ, αποσυντόνισε με τις κινήσεις του τον Σερζίνιο στο πρώτο χτύπημα της διαδικασίας των πέναλτι και στη συνέχεια απέκρουσε τα χτυπήματα των Πίρλο και Σεφτσένκο γράφοντας τον ένδοξο επίλογο στην επική ανατροπή της Λίβερπουλ στην Κωνσταντινούπολη.
Με συνταγή Γκρόμπελααρ
Οι κινήσεις του Ντούντεκ στη διαδικασία των πέναλτι στον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ κάθε άλλο παρά τυχαίες ήταν. Όπως και ο ίδιος ο Πολωνός πορτιέρο παραδέχθηκε, λίγο πριν τη διαδικασία των πέναλτι, αποφάσισε, κατόπιν προτροπής του συμπαίκτη του Τζέιμι Κάραχερ, να επιχειρήσει να μιμηθεί τις κινήσεις των ποδιών (γνωστών και ως “spaghetti legs”) του Μπρους Γκρόμπελααρ στον τελικό όπου η Λίβερπουλ είχε κατακτήσει για τελευταία φορά το Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης.
Ο τερματοφύλακας από τη Ζιμπάμπουε έγινε διάσημος στον τελικό της Ρώμης το 1984, όταν με τα τερτίπια του πάνω στη γραμμή του τέρματος κατάφερε να αποπροσανατολίσει στη διαδικασία των πέναλτι τους Ιταλούς με αποτέλεσμα οι Κόντι και Γκρατσιάνι της Ρόμα να σουτάρουν ψηλά άουτ και η Λίβερπουλ να στεφθεί Πρωταθλήτρια Ευρώπης.
Η απάντηση των Άγγλων;
Θα μπορούσε κανείς αν αναλογιστεί τους δύο παραπάνω τελικούς να πει ότι χάρη στη Λίβερπουλ οι Άγγλοι έχουν τουλάχιστον και κάτι ευχάριστο να θυμούνται από τη ρώσικη ρουλέτα των πέναλτι, που κατά τα άλλα στο πρόσφατο παρελθόν, μόνο θλίψη έχει χαρίσει σε αυτούς και την Εθνικής τους ομάδα.
Το κακό για την Αγγλία ξεκίνησε με τα χαμένα πέναλτι των Γουόντλ και Πιρς στον ημιτελικό του Μουντιάλ της Ιταλίας κόντρα στη Γερμανία το 1990, συνεχίστηκε στο Euro του 1996 με νέα ήττα από τη Γερμανία στα ημιτελικά και τον Γκάρεθ Σάουθγκεϊτ να αστοχεί στο τελευταίο πέναλτι, τρίτωσε στους 16 του Μουντιάλ της Γαλλίας το 1998 απέναντι στην Αργεντινή όταν οι Πολς Ινς και Ντέιβιντ Μπάτι δεν μπόρεσαν να νικήσουν τον Γκοϊκοετσέα και ολοκληρώθηκε(;) στον ημιτελικό του Euro 2004 απέναντι στους οικοδεσπότες Πορτογάλους, με τους Μπέκαμ και Βάσελ να αναδεικνύονται αυτή τη φορά σε μοιραίους παίκτες της Εθνικής Αγγλίας.
Η σύλληψη της ιδέας του πέναλτι
Το χτύπημα πέναλτι, ήταν μια ιδέα που συνέλαβε το 1890 ο Ιρλανδός επιχειρηματίας και τερματοφύλακας Γουίλιαμ Μακρούμ, η οποία εγκρίθηκε από την Ιρλανδική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία στις 2 Ιουνίου του 1891. Σιγά σιγά, το πέναλτι καθιερώθηκε στο παγκόσμιο ποδοσφαιρικό στερέωμα ως η εσχάτη των ποινών. Από τότε όμως, χρειάστηκαν άλλα 79 χρόνια για να αρχίσει να χρησιμοποιείται και ως το έσχατο κριτήριο της ανάδειξης του νικητή μιας ισόπαλης αναμέτρησης, μέσω της περίφημης διαδικασίας των πέναλτι.
Μεταφερόμαστε πίσω στο καλοκαίρι του 1970. Ένα καλοκαίρι γεμάτο ποδόσφαιρο. Στις 7 Ιουνίου, ο Γκόρντον Μπανκς κάνει την “απόκρουση του αιώνα” σε κεφαλιά του Πελέ στον προημιτελικό του Μουντιάλ του Μεξικού, που έληξε με 1-0 υπέρ της Σελεσάο. Στις 21 Ιουνίου, η Βραζιλία παίζοντας καταπληκτικό ποδόσφαιρο συντρίβει με 4-1 την Ιταλία στον τελικό, στέφεται για τρίτη φορά πρωταθλήτρια κόσμου και παίρνει το τρόπαιο Ζιλ Ριμέ μαζί της πίσω στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Στην Ελλάδα, μια εβδομάδα αργότερα, ο Άρης κατακτά το Κύπελλο Ελλάδας για πρώτη φορά στην ιστορία του κερδίζοντας στον τελικό με 1-0 στο κατάμεστο Καυταντζόγλειο τον ΠΑΟΚ.
Η πρωτιά της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ
Η 1η Αυγούστου του 1970 βρήκε τις ομάδες στην Αγγλία να προετοιμάζονται για το ξεκίνημα της νέας σεζόν. Στον ημιτελικό του Watney Mann Invitations Cup, η Χαλ υποδεχόταν την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Το Watney Cup, ήταν ένας θεσμός στον οποίο συμμετείχαν οι δύο ομάδες με την καλύτερη επίθεση από κάθε επαγγελματική κατηγορία της Αγγλίας, πλην αυτών που είχαν κερδίσει την άνοδο, είχαν υποβιβαστεί ή είχαν βγει στην Ευρώπη.
Η Γιουνάιτεντ είχε τερματίσει 8η στη μεγάλη κατηγορία σημειώνοντας 66 γκολ και η Χαλ που αγωνιζόταν στη δεύτερη κατηγορία, είχε σκοράρει την προηγούμενη σεζόν 72 τέρματα. Η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (FA) είχε αποφασίσει ότι σε αυτό το τουρνουά θα χρησιμοποιούταν δοκιμαστικά για πρώτη φορά η διαδικασία των πέναλτι σε περίπτωση που κάποιο παιχνίδι έληγε ισόπαλο μετά και την παράταση. Μέχρι τότε σε τέτοιες περιπτώσεις, γινόταν επαναληπτικός.
Στον ημιτελικό του Watney Cup, Χαλ και Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ αναδείχθηκαν ισόπαλες με 1-1 μετά το τέλος και της παράτασης και έτσι για πρώτη φορά στην ιστορία του ποδοσφαίρου, τέθηκε σε εφαρμογή η διαδικασία των πέναλτι. Την μπάλα πήρε πρώτος ο Τζορτζ Μπεστ και την έστειλε στη δεξιά γωνία του γκολκίπερ της Χαλ Μακένι.
Τα επόμενα πέντε πέναλτι βρήκαν και αυτά όλα τον στόχο. Με το σκορ στο 3-3, ο Ντένις Λο έγινε ο πρώτος παίκτης που αστόχησε ποτέ στην ιστορία της διαδικασίας των πέναλτι, καθώς είδε τον Ίαν Μακένι να αποκρούει το πέναλτι του και να γίνεται με τη σειρά του ο πρώτος τερματοφύλακας που νίκησε εκτελεστή σε διαδικασία πέναλτι.
Το ότι η διαδικασία των πέναλτι όμως θα έμελε να αποδειχθεί στο μέλλον απρόβλεπτη και συναρπαστική, φάνηκε από την πρώτη κιόλας στιγμή αφού οι παίκτες της Χαλ αστόχησαν στο 4ο και 5ο πέναλτι, και η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ πήρε τη νίκη με 4-3 και μαζί την πρόκριση για τον τελικό του Watney Cup.
Προσεχώς...
Η δεκαετία του 1970 ήταν μια περίοδος καθιέρωσης για την διαδικασία των πέναλτι σε παγκόσμιο επίπεδο που κύλησε χωρίς ιδιαίτερες συγκινήσεις. Από το Μουντιάλ του 1982 και έπειτα όμως, τα πέναλτι πρόσφεραν αξέχαστες στιγμές στο παγκόσμιο ποδοσφαίρου αφού έκριναν από τουλάχιστον μία φορά, όλους τους μεγάλους τίτλους του σύγχρονου football. Στο 2ο μέρος του αφιερώματος, θα θυμηθούμε μαζί όλες τις μεγάλες στιγμές της διαδικασίας των πέναλτι σε εθνικό και συλλογικό επίπεδο, στιγμές που έμειναν ανεξίτηλα χαραγμένες στην ιστορία του παγκοσμίου ποδοσφαίρου, σε ένα flashback πραγματικό must για τους φανατικούς φίλους του ποδοσφαίρου.
Αφιέρωμα στη διαδικασία των πέναλτι μέρος 2ο
Τα τελευταία 25 χρόνια, η διαδικασία των πέναλτι έχει προσφέρει αξέχαστες στιγμές στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο, αφού έχει κρίνει από μία τουλάχιστον φορά, όλους τους μεγάλους τίτλους του σύγχρονου football.
Σε αυτό το 2ο μέρος του αφιερώματος στη διαδικασία των πέναλτι, θα κάνουμε μαζί ένα ταξίδι σε όλες τις μεγάλες στιγμές της σε εθνικό και συλλογικό επίπεδο, στιγμές που έμειναν ανεξίτηλα χαραγμένες στην ιστορία του παγκοσμίου ποδοσφαίρου.
Η πρώτη και τελευταία ήττα των Γερμανών
Ο πρώτος μεγάλος τίτλος που κρίθηκε στα πέναλτι, ήταν αυτός του Euro 1976, όταν η Τσεχοσλοβακία επικράτησε της Δυτικής Γερμανίας με 5-3 στα πέναλτι. Οι Γερμανοί είχαν κάνει άλλη μια μεγάλη ανατροπή στην κανονική διάρκεια του αγώνα, γυρίζοντας το ματς από 2-0 σε 2-2 με γκολ του Χέλζενμπαϊν στο 89’. Με τα πρώτα εφτά πέναλτι να έχουν καταλήξει στα δίχτυα, ο Ούλι Χένες σούταρε άτσαλα, στέλνοντας τη μπάλα ψηλά άουτ και ο Αντονίν Πανένκα δεν άφησε την ευκαιρία να πάει χαμένη.
Έσκαψε πολύ απαλά τη μπάλα στο κέντρο της εστίας του Σεπ Μάγιερ που είχε πέσει στην αριστερή του γωνία και με το χτύπημα αυτό που δεν είχε επιχειρηθεί ξανά μέχρι τότε στα πέναλτι (για αυτό και χαρακτηρίζεται ως χτύπημα “α λά Πανένκα”) έκανε το 5-3 και χάρισε τον τίτλο της Πρωταθλήτριας Ευρώπης στην Τσεχοσλοβακία. Αξίζει να σημειωθεί πως από τότε και μετά, η Γερμανία δεν ηττήθηκε ποτέ ξανά σε τελικά μεγάλης διοργάνωσης στη διαδικασία των πέναλτι!
Οι ιστορίες της Σεβίλλης
Στα Ευρωπαϊκά Κύπελλα, η μοίρα λες και καθυστερούσε το μοιραίο, αφού χρειάστηκε να φτάσουμε στο 1984 για να κριθεί για πρώτη φορά τελικός Ευρωπαϊκού Κυπέλλου στα πέναλτι, με τον Γκρόμπελααρ, όπως είδαμε και νωρίτερα, να αναδεικνύεται σε πρωταγωνιστή του τελικού. Ο τελικός πάντως που έμεινε στην ιστορία, ήταν αυτός δύο χρόνια μετά στη Σεβίλλη, ανάμεσα στη Μπαρτσελόνα και τη Στεάουα.
Οι μπλαουγκράνα, με τον Μπερντ Σούστερ ηγέτη, ήταν το μεγάλο φαβορί για την κατάκτηση του τίτλου αφού αγωνίζονταν στη χώρα τους, μπροστά σε 70.000 φίλους της ομάδας τους. Η Στεάουα όμως κατάφερε να κρατήσει το 0-0 για 120 λεπτά και οδήγησε το παιχνίδι στα πέναλτι. Εκεί ο διεθνής Ρουμάνος γκολκίπερ των Ρουμάνων Χέλμουτ Ντουκαντάμ έγραψε ιστορία, αποκρούοντας και τα τέσσερα πέναλτι που σούταραν οι Αλεσάνκο, Πεντράζα, Πίτσι Αλόνσο και Μάρκος και χαρίζοντας τον τίτλο στη Στεάουα, που κέρδισε με 2-0 στα πέναλτι.
Δυστυχώς για τον Ντουκαντάμ, η ηρωική βραδιά εκείνη αποδείχθηκε καταστροφική για την καριέρα του, αφού λίγους μήνες αργότερα άγνωστοι του έσπασαν και τα δύο χέρια. Αυτοί που ξέρουν, λένε ότι το “ατύχημα” κάθε άλλο παρά τυχαίο ήταν αφού σχεδιάστηκε από τον γιο του πανίσχυρου δικτάτορα Τσαουσέσκου που ήταν έξαλλος καθώς ο Ντουκαντάμ δεν του είχε παραδώσει τη Μερσεντές που είχε κερδίσει σαν πολυτιμότερος παίκτης του τελικού!
Τέσσερα χρόνια νωρίτερα η διαδικασία των πέναλτι είχε κάνει για πρώτη φορά την εμφάνιση της σε Μουντιάλ το 1982, στον επικό ημιτελικό ανάμεσα σε Γαλλία και Γερμανία που είχε γίνει και αυτός στο Σάντσεζ Πιθχουάν της Σεβίλλης. Ο κανονικός αγώνας έληξε ισόπαλος 1-1 και παρότι στην παράταση οι τρικολόρ προηγήθηκαν με 1-3, οι Γερμανοί κατάφεραν με τους Ρουμενίγκε και Φίσερ να ισοφαρίσουν σε 3-3 και να οδηγήσουν το παιχνίδι στα πέναλτι. Εκεί, ο Μποσίς αποδείχθηκε μοιραίος για τους Γάλλους αφού δεν κατάφερε να νικήσει τον Χάραλντ Σουμάχερ και οι Γερμανοί πανηγύρισαν την πρόκριση για τον τελικό.
Penalty Bowl
Το Σάντσεζ Πιθχουάν της Σεβίλλης σίγουρα κατέχει μια ξεχωριστή θέση σαν στάδιο στην ιστορία της διαδικασίας των πέναλτι. Το γήπεδο όμως που αναμφισβήτητα κατέχει την πρώτη θέση στο θρόνο της βίβλου των πέναλτι, βρίσκεται... στην Αμερική! Βλέπετε αν και όλοι κι όλοι, δύο τελικοί Μουντιάλ έχουν κριθεί στα πέναλτι- ένας, ο πλέον διάσημος, στους άνδρες και ένας στις γυναίκες- και οι δύο έχουν γίνει στο Rose Bowl, στο Πασαντίνα της Καλιφόρνια!
Το 1994, η Βραζιλία των Ρομάριο, Μπεμπέτο και Ντούνγκα ξαναπήρε μετά από 24 χρόνια τον τίτλο του Παγκόσμιου Πρωταθλητή επικρατώντας με 3-2 στα πέναλτι της Ιταλίας. Ο Φράνκο Μπαρέζι νικήθηκε από τον Κλαούντιο Ταφαρέλ στο πρώτο χτύπημα και ο, ηγέτης της Σκουάντρα Ατζούρα, Ρομπέρτο Μπάτζιο έστειλε τη μπάλα ψηλά άουτ στο τελευταίο, σε μια από τις πιο γνωστές σκηνές στην ιστορία του παγκόσμιου ποδοσφαίρου που αργότερα έγινε και διαφήμιση. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Ιταλοί ηττήθηκαν στα πέναλτι σε τρία διαδοχικά Μουντιάλ (το 1990 από την Αργεντινή στον περίφημο ημιτελικό της Νάπολι, το 1994 στον τελικό με τη Βραζιλία και το 1998 στα προημιτελικά
Πέντε χρόνια αργότερα, στο Μουντιάλ γυναικών του 1999, η οικοδέσποινα ομάδα των ΗΠΑ αντιμετώπισε την Κίνα στον τελικό με το παιχνίδι να λήγει ισόπαλο χωρίς τέρματα. Με το σκορ στο 4-4 και την Κίνα να έχει ήδη χάσει ένα πέναλτι, η Μπράντι Τσαστέιν έστησε τη μπάλα στη βούλα γνωρίζοντας ότι αν ευστοχούσε θα χάριζε τον τίτλο στις ΗΠΑ. Η Τσαστέιν εκτέλεσε ψύχραιμα το πέναλτι και μόλις είδε τη μπάλα να καταλήγει στα δίχτυα, έβγαλε τη φανέλα της και ανεμίζοντας τη έκανε σπριντ μέχρι το κέντρο του γηπέδου όπου γονάτισε φορώντας μόνο το σορτσάκι και το αθλητικό της σουτιέν! Η κίνηση της Τσαστέιν αποδείχθηκε ευφυέστατη, αφού αμέσως μετά το Μουντιάλ, η Nike της πρόσφερε συμβόλαιο ενός εκατομμυρίου δολαρίων, ενώ έγινε γενικότερα περιζήτητη στην αγορά.
Join the club!
Μπορεί η Τσαστέιν να έγινε διάσημη εξαιτίας του πανηγυρισμού του μετά το εύστοχο της χτύπημα πέναλτι, όμως γεγονός παραμένει ότι τα φώτα των προβολέων μετά τη διαδικασία των πέναλτι πάνε σχεδόν πάντα στον “ήρωα” τερματοφύλακα ή τον μοιραίο παίκτη που αστόχησε, παρά σε αυτούς που ευστόχησαν. Πολλοί περισσότεροι θυμούνται τις αποκρούσεις των Ντουκαντάμ, Γκοϊκοετσέα και Ταφαρέλ απ’ότι τα καθοριστικά εύστοχα χτυπήματα των συμπαικτών τους Μπάλιντ, Ντεζότι και Ντούνγκα, και φυσικά ακόμα περισσότεροι τα άστοχα σουτ των Μπάτζιο και Μπέκαμ.
Ενώ λοιπόν ο τερματοφύλακας έχει στη διαδικασία των πέναλτι την ευκαιρία να αναδειχθεί σε ήρωα, ο παίκτης που στήνει τη μπάλα στη βούλα ξέρει πως μια άτυχη στιγμή μπορεί να τον σημαδεύει για όλη του την καριέρα. Αυτό είναι κάτι που γνωρίζει από πρώτο χέρι ο νυν τεχνικός της Μάντσεστερ Σίτι Στιούαρτ Πιρς, που είχε αστοχήσει κόντρα στη Γερμανία στον ημιτελικό του Μουντιάλ της Ιταλίας το 1990.
Έτσι λοιπόν, μετά την τελευταία αγωνιστική της φετινής Πρέμιερ Λιγκ όπου η ομάδα του έχασε την ευκαιρία να πάρει τη νίκη κόντρα στη Μίντλεσμπρο και το εισιτήριο για το Κύπελλο UEFA όταν ο Ρόμπι Φάουλερ νικήθηκε από τον Σβάρτσερ σε πέναλτι που εκτέλεσε στις καθυστερήσεις του αγώνα, ο Πιρς βλέποντας τον παίκτη του απαρηγόρητο, κατευθύνθηκε προς αυτόν και του είπε απλά “join the club”.
Τα πέναλτι βλάπτουν σοβαρά την υγεία
Το μόνο σίγουρο είναι ότι τα πέναλτι είναι ωραία όταν παρακολουθείς αγώνα σαν ουδέτερος, αλλά ότι πιο αγχωτικό μπορεί να σου συμβεί όταν παρακολουθείς αγώνα της ομάδας σου. Όλοι λίγο ή πολύ έχουμε βρεθεί στη θέση να βλέπουμε ένα μεγάλο διεθνές παιχνίδι στην τηλεόραση το οποίο έχει φτάσει στην παράταση και να ευχόμαστε να μην μπει γκολ για να "πάει στα πέναλτι". Πόσοι όμως έχουμε αισθανθεί την ίδια ευφορία όταν η αγαπημένη μας ομάδα ετοιμάζεται να πάρει μέρος στη "ρώσικη ρουλέτα";
